ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ & ΜΟΥΣΙΚΗ
Μουσική και χορευτική παράδοση στην Κύθνο
Η τσαμπούνα (ή κάιντα), το χαρακτηριστικό όργανο της Αποκριάς είναι το αρχαιότερο από τα παραδοσιακά όργανα της Κύθνου. Τα άλλα όργανα συνοδεύουν τα γλέντια και τα πανηγύρια όλου του χρόνου.
Το βιολί και το λαούτο συναποτελούν αναπόσπαστο ζεύγος, τη ζυγιά (ή ζύα) όπως τη λένε στο νησί.
Κάθε γλέντι ξεκινά απαραίτητα με τα τραγούδια της «τάβλας» που τα τραγουδά όλη η παρέα ορχηστρικά. Κατόπιν ξεκινά ο χορός με την ακόλουθη σειρά:
Ο καλαματιανός είναι ο πρώτος χορός. Με αυτόν ξεκινούσε κάθε γλέντι, ενώ τα τελευταία χρόνια τείνουν να τον παραβλέπουν. Ο συρτός. Μετά τους καλαματιανούς το γλέντι συνεχίζεται με συρτούς χορούς. Ο συρτός χορεύεται στην Κύθνο ζευγαρωτά (ένας άντρας και μια γυναίκα).
Ο μπάλος. Ακολουθεί μετά το συρτό. Είναι και αυτός ζευγαρωτός. Είναι πιο ζωηρός χορός με ωραίες φιγούρες (βόρτες, γιαμάκια).
Ο καρσιλαμάς. Ανατολικής προέλευσης, αντικρυστός ζευγαρωτός χορός, αντρικός, με εντυπωσιακές φιγούρες.
Για ό,τι αφορά στο χορό στην Κύθνο, παραθέτουμε τα σχετικά σχόλια του Μανώλη Γλέζου:
«Μόλις ηχήσει στ” αφτιά μου η λέξη Θερμιά ή Κύθνος, ο νους μου αμέσως ξεκινάει να ξετυλίγει το μεγάλο βιβλίο του νησιού με τους χορευτές της. Ο αγέρινος χορός – αυτή η φαντασμαγορική οπτασία. Μόλις θυμηθώ τα Θερμιά μου “ρχεται αμέσως στο νου ο χορός των Συλλακωτών. Η απόλυτη εναρμόνιση κινήσεων και μουσικής».