Εκκλησίες της Κύθνου

 Αναπόσπαστο στοιχείο του κυκλαδίτικου τοπίου είναι οι λόφοι και τα ακρογιάλια με τα λευκά ξωκλήσια, τις μεγαλοπρεπείς βυζαντινές εκκλησίες και τα παλιά μοναστήρια. Στα Κυκλαδίτικα νησιά η φήμη μιας εκκλησίας είναι τόσο μεγάλη, που ταυτίζεται με τον τόπο αποτελώντας το «σήμα κατατεθέν» του, όπως π.χ. η Τήνος, η Πάρος αλλά και η Κύθνος (η τελευταία με την Παναγιά Κανάλα, την αγαπημένη Παναγιά του νησιού).

 Στην Κύθνο εκτός από τις εκκλησίες που βρίσκονται μέσα στα δύο χωριά, υπάρχουν γύρω στα 130 ξωκλήσια δείγματα της θρησκευτικής πίστης των ανθρώπων του παλιού καιρού. Χτισμένα από αιώνες, συντηρούνται από τους σύγχρονους με ευλάβεια, για να στηθεί το πανηγύρι κάθε χρόνο, στη γιορτή του τιμώμενου αγίου. Ένα κυπαρίσσι, συνήθως, φυτεμένο στον αυλόγυρο, στολίζει το ξωκλήσι και δείχνει από μακριά στο διαβάτη την ύπαρξη του. Συχνά τα ξωκλήσια σημαδεύουν τόσο ισχυρά τον τόπο, ώστε από αυτά να ονοματίζεται μια ολόκληρη περιοχή, όπως λ.χ. ο Άη -Σώστης, ο Άη-Γιάννης και ο Άη-Στέφανος στα ομώνυμα λιμάνια της Κύθνου.
 Ο επισκέπτης του νησιού θα έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί αξιόλογους μεταβυζαντινούς ναούς στη Χώρα και στη Δρυοπίδα. Στη Χώρα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία με παλιές εικόνες είναι κυρίως η Αγία Τριάδα, ο Άγιος Σάββας, ο Θεολόγος, ο Άγιος Νικόλαος κ.α. Στη Δρυοπίδα αξιοπρόσεχτος είναι ο ναός του Αγίου Μηνά με ξυλόγλυπτο τέμπλο, δεσποτικό θρόνο και υπέροχες εικόνες. Ο μοναδικός παλιός ναός στον οποίο σώζονται τοιχογραφίες, αν και φθαρμένες, είναι η Αγία Τριάδα στο ενετικό κάστρο στον Κατακέφαλο.
 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ναοί των παλιών μοναστηριών της Κύθνου, που η οριστική τους διάλυση έγινε το 1833 με νομοθετικό διάταγμα της βαυαρικής κυβέρνησης. Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το μοναστήρι του Ταξιάρχη στο Βελίδι, του Άη-Γιώργη στον Κατακέφαλο, της Παναγιάς του Νίκους, ο Πρόδρομος στο Χορδάκι. Την εποχή της διάλυσης τους, η μονή που διέθετε το περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό ήταν η γυναικεία του Προδρόμου στο Χορδάκι.
 Στο μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους, στο οποίο λειτουργούσε σχολείο για περισσότερο από σαράντα χρόνια, πριν και μετά την επανάσταση του 1821. Σε αυτό μαθήτευσαν όχι μόνο ντόπιοι αλλά και παιδιά από άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Το μοναστήρι του Άη-Λια, χτισμένο στον υψηλότερο λόφο του νησιού, φαίνεται ότι οικοδομήθηκε στη θέση αρχαίου ναού. Λόγω της θέσης του προτιμήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές ως βάση και παρατηρητήριο κατά τον ΄Β Παγκόσμιο πόλεμο.

 Πέρα από τον ιστορικό, θρησκευτικό και κοινωνικό τους ρόλο, τα λευκά ξωκλήσια, οι μεταβυζαντινές εκκλησίες και τα μοναστήρια προκαλούν το θαυμασμό για την απλή, μα τόσο υψηλή λαϊκή αρχιτεκτονική τους.

Η Παναγία Κανάλα

 Η Παναγιά η Κανάλα, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού και είναι από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες, καθώς θεωρείται θαυματουργή.

 Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε από τους ψαράδες στο στενό –κανάλι– ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σέριφο. Γι’ αυτό ονομάστηκε και Παναγία της Κανάλας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο της Κρητικής σχολής και φιλοξενείται σήμερα σε ένα μεγάλο ναό που χτίστηκε το 1869.

 Κάθε Δεκαπενταύγουστο στην Παναγιά την Κανάλα γίνεται μεγάλο πανηγύρι με την περιφορά ,αλλά και την αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας.

Το Μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους

Η Παναγία η Φλαμπουριανή

 Στα νοτιοδυτικά του νησιού, στον όρμο Φλαμπούρια, βρίσκεται  ένα σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο, η Παναγία η Φλαμπουριανή, χτισμένη στην άκρη ενός βράχου. Σύμφωνα με την παράδοση, τα ίχνη που βρίσκονται από την παραλία έως την εκκλησία είναι τα ίχνη που άφησε η Παναγία.

Η Παναγία η Στρατηλάτισσα

Η Παναγία η Στρατηλάτισσα βρίσκεται στο μέσον της Κύθνου, περίπου 3χλμ νότια της Δρυοπίδας. Το τέμπλο της Εκκλησίας έχει σημαντικές μετά-Βυζαντινές εικόνες.

Η εκκλησία του Αγ. Μηνά

Η εκκλησία του Αγ. Μηνά δεσπόζει στην Δρυοπίδα. Αξίζει να την επισκεφθείτε και να θαυμάσετε το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο της, τον μοναδικής λαϊκής τέχνης δεσποτικό θρόνο, καθώς και τον θαυμάσιο επιτάφιο της.

Η εκκλησία του Αγ. Σάββα

Η εκκλησία του Αγ. Σάββα βρίσκεται στη Χώρα. Πριν περάσετε την είσοδο παρατηρήστε την επιγραφή πάνω από την πόρτα στην οποία αναγράφεται η χρονολογία που κτίστηκε (1613).